United States and Canada
United States
Առաջին Տարիները և Կազմութիւն Ժողովրդապետութիւններու
Նախ քան իր պաշտօնական հաստատումը իբր թեմ, Հայ Կաթողիկէ համայնքը սկսած է գոյութիւն ունենալ Հիւսիսային Ամերիկայի մէջ 19րդ դարու վերջերը: Արդարեւ 1896ին, Ստեփան Պետրոս Ժ. Ազարեան Կաթողիկոս Պատրիարքի տնօրինութեամբ, Նիւ Եորք ժամանած է առաջին Հայ Կաթողիկէ քահանան, յանձին Մարտիրոս Ծ.Վ. Մկրեանի: Կազմակերպումի առաջին աշխատանքներէն ետք, անոր անմիջականառաքելութիւնը եղած է համախմբել Ցեղասպանութենէն ճողոպրած և Ամերիկա ապաստան գտած ցիրուցան վերապրողները:

Անոր յաջորդած է, 1921ին, Յարութիւն Ծ.Վ. Մալճեանը: Հեշտ չէ եղած անոր համար, իր երկար պաշտօնավարութեան 50 տարիներուն ընթացքին, հոգալ իրեն յանձնուած հօտին հոգեւոր և նիւթական կարիքները, մանաւանդ Ամերիկայի երեւելի տնտեսական Տագնապի օրերուն (1929-1933), որ սակայն չէ կասեցուցած անոր եռանդն ու անձնուէր ծառայութիւնը:

Նիւ Եորքը առաջին կեդրոնը եղած է ուստի Ամերիկայի Հայ Կաթողիկէ հասարակութեան: Անոր օրինակին հետեւելով, հետզհետէ կազմուած են այլ ժողովրդապետութիւններ. Բէդըրսըն – Նիւ Ճըրսի-, 1923ին, Պոսթըն, 1940ին, Լոս Անճէլէս, 1945ին, Տիթրոյթ, 1948ին, Լիթըլ Ֆոլս - Նիւ Ճըրսի, 1991ին, Կլէնտէյլ - Գալիֆորնիա-, 1999ին:

Գանատան եւս, որոշ շրջան մը առանց կազմակերպուած վիճակի մէջ ապրելու, ունեցած է իր առաջին հովիւները և պաշտօնական աղօթավայրերը՝ Մոնրէալ - Քէպէք-, 1996ին, և Թորոնթո -Օնթարիո-, 1974ին:


Հիւսիսային Ամերիկայի Հայ Կաթողիկէ Առաջնորդները
1981ին Յուլիս 3ին, Հայ Կաթողիկէ Եպիսկոպոսաց Սիւնհոդոսին յանձնարարութեամբ և Յովհաննէս Պօղոս Բ. Պապին հաստատումով, պաշտօնապէս հիմնուած է Հիւսիսային Ամերիկայի Հայ Կաթողիկէ Եքսարկութիւնը:

Առաջին Առաջնորդը եղած է Արհի. ՆԵՐՍԷՍ ԵՊՍ. ՍԵԹԵԱՆ, ընտրուած 1981ի Օգոստոս 3ին և օծուած Դեկտեմբեր 5ին, Ֆիլատելֆիոյ Ս. Պետրոս և Պօղոս մայր տաճարին մէջ, ձեռամբ Ամեն. և Գերերջ. Տ. Հմայեակ Պետրոս ԺԷ Կաթողիկոս Պատրիարքին: Անոր գահակալութիւնը տեղի ունեցած է 1981ի Դեկտեմբեր 27ին:

Նորօծ Առաջնորդը, ըստ վերոյիշեալ Քահանայապետական Կոնդակին յանձնարարութեան, իր Աթոռը փոխադրեց Նիւ Եորք, հանդիսաւոր Հայրապետական Պատարագի մը ընթացքին, 1983ի Ծնունդի ճրագալոյցին: Նիւ Եորքի Արքեպիսկոպոսարանը, երջանկայիշատակ Կարդ. Թէրընս Ճ. Գուքի հաճութեամբ, Հայ Կաթողիկէ համայնքին տրամադրութեան տակ դրաւ Մանհաթընի Սրբուհի Աննայի հոյակապ եկեղեցին, Իւնիըն Սքուէյր հրապարակին մօտ, որ ունեցաւ այսպէսով Հայ Կաթողիկէ նորաստեղծ Թեմին աթոռանիստ եկեղեցիի հանգամանք, իսկ քովի շէնքը եղաւ Առաջնորդարան:

Սեթեան Եպիսկոպոսի պաշտօնավարութեան շրջանին, Հայ Կաթողիկէ համայնքը ձեռնարկեց եկեղեցւոյ և առաջնորդարանի մեծածախս նորոգութեան, շնորհիւ ազնիւ բարերարներու օժանդակութեան:

Լուսահոգի Գերապայծառը ցուցաբերեց ժրաջան ու խղճամիտ Առաջնորդի իր յատկութիւնները, իր 18 տարուայ ծառայութեան ընթացքին: Իր յաճախակի հովուական այցելութիւններով, ան կրցաւ մնայուն կապ հաստատել Միացեալ Նահանգներու և Գանատայի Հ.Կ. ժողովրդապետութիւններուն հետ և օժտել զանոնք համապատասխան կառոյցներով: Իբր մտաւորական անձ, ան իր տարիներու անխոնջ պրպտումներուն, արդիւնքը հրատարակեց 1994ին, ի լոյս ընծայելով պատկառելի հատոր մը՝ ÿÿՎարդապետութիւն Հայոցÿÿ տիտղոսով: Ան արտադրած է նաեւ պատմական և իրաւագիտական զանազան ուսումնասիրութիւններ, ինչպէս ÿÿ Gli Armeni Cattolici nell’Impero Ottomanoÿÿ հատորը և այլ գրութիւններ: Հիմնած և տարիներով հրատարակած է Թեմին «Ջահ» պաշտօնաթերթը որ, բացի իր գրական և կրօնական արժէքէն, օգտակար միջոց մը եղած է կապ պահելու համար եկեղեցւոյ և ժողովուրդին միջեւ:

Հրաժարումի կանոնական տարիքը թեւակոխած ըլլալով, Սեթեան Եպիսկոպոս հրաժարած է իր պաշտօնէն 1993ի Սեպտեմբեր 18ին: Հ.Կ. Սիւնհոդոսի յանձնարարութեամբ սակայն, ան շարունակած է երկու տարիներ եւս վարել իր պաշտօնը: Վախճանած է 2002ի Սեպտեմբեր 9ին, Լոս Անճէլէսի մէջ և թաղուած է Հռոմ, ուր երկար տարիներ եղած է Մեծաւորը Քահանայապետական Լեւոնեան Դպրեվանքին:

Թեմին երկրորդ աթոռակալը եղած է Արհի. ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՊՍ. ԴԵՐՁԱԿԵԱՆ: Ընտրուած 1995ին, օծուած է 1995ի Ապրիլ 29ին, Լոս Անճէլէսի մէջ, ձեռամբ Ամեն. Յովհաննէս Պետրոս ԺԸ. Գասպարեան Կաթողիկոս Պատրիարքին: Գահակալութիւնը տեղի ունեցած է նոյն տարուայ Մայիս 7ին, Նիւ Եորքի Սրբուհի Աննա մայր տաճարին մէջ:

Լուսահոգի Գերապայծառը նախապէս եղած էր Մատակարար և Ընդհանուր Աբբահայր Մխիթարեան Միաբանութեան, ապա Ժողովրդապետ Ս. Աննա աթոռանիստ եկեղեցւոյ: Անոր օրով եւս տենդագին աշխատանքներ տարուեցան եկեղեցւոյ նորոգութիւնները յառաջ տանելու համար:

Ըստ կանոնական օրէնքի տրամադրութեան, ան հրաժարեցաւ իր պաշտօնէն 2000ի Նոյեմբեր 30ին և քաշուեցաւ Պոսթըն ուր, արկածի հետեւանքով, վախճանեցաւ 2002ի Յունուար 28ին, և թաղուեցաւ Սուրբ Ղազար վանքին մէջ:

Իբր երրորդ Առաջնորդ նշանակուեցաւ Արհի. ՄԱՆՈՒԷԼ ԵՊՍ. ՊԱԹԱԳԵԱՆ, 2000ի Նոյեմբեր 30ին: Ան նախապէս վարած էր Զմմառեան Միաբանութեան Կաթողիկոսական Փոխանորդի (1978-1984), Փարիզի Հ.Կ. Աթոռանիստ եկեղեցւոյ Ժողովրդապետի և Թեմին Ընդհանուր Փոխանորդի, և Հռոմի Քահանայապետական Դպրեվանքի Մեծաւորի (1999-2000) պաշտօնները: Եպիսկոպոս ընտրուած էր 1995ի Յունուար 6ին իբր Ընդհանուր Փոխանորդ Լիբանանի կաթողիկոսական Թեմին, և օծուած, Պէյրութի մէջ՝ նոյն տարուայ Մարտ 12ին, ձեռամբ Ամեն. Յովհաննէս Պետրոս ԺԸ. Գասպարեան Կաթողիկոս Պատրիարքին:

Անոր գահակալութիւնը իբր Առաքելական Եքսարկ Հիւսիսային Ամերիկայի տեղի ունեցաւ 2001ի Յունուար 20ին, Նիւ Եորքի Ս. Աննա աթոռանիստ եկեղեցւոյ մէջ:

Հայ Կաթողիկէ Եպիսկոպոսներու Սիւնհոդոսին առաջարկով և Արեւելեան Եկեղեցիներու յանձնարարութեամբ, Բենեդիկտոս ԺԶ. Պապը Հայ Կաթողիկէ Եքսարկութիւնը բարձրացուց Եպարքութեան, կամ անկախ թեմի, 12 Սեպտեմբեր 2005ին: Մանուէլ Եպս. Պաթագեան դարձաւ առաջին տիտղոսակիրը սոյն թեմին:





Next Page

Առօրեայ Աւետարանը
Այբ Էջ | Բովանդակութիւն | Հասցէարան | Օգտակար Կապեր | Նամականի
Ներքին Պրպտում՝  Armenian Keyboard
Կարդացէ՛ք այս էջը հետեւեալ լեզուներով.-    
Վերարտադրութեան ամէն իրաւունք վերապահուած է Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ